Sáng ngày 22/6, tại Công ty Thủy điện Hòa Bình, Hội đồng Tư vấn KH&CN đánh giá an toàn đập, hồ chứa trên bậc thang thủy điện sông Đà đã tổ chức phiên họp. Tham dự phiên họp, có ông Đinh Công Sứ – Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hòa Bình, ông Nguyễn Thành Công – Phó Chủ tịch UBND tỉnh Sơn La, cùng đại diện các bộ, các sở ban ngành của tỉnh Điện Biên, Lai Châu, Sơn La và các chuyên gia phản biện của Hội đồng.
Về phía Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) có ông Phạm Hồng Phương – Phó Tổng giám đốc EVN, đại diện lãnh đạo Ban Kỹ thuật – Sản xuất EVN, Ban An toàn EVN, các Công ty Thủy điện Hòa Bình, Sơn La, Huội Quảng – Bản Chát.
Năm 2022 và đầu năm 2023, Tập đoàn Điện lực Việt Nam đã chỉ đạo các công ty thủy điện: Hòa Bình, Sơn La, Huội Quảng – Bản Chát hoàn thành tốt nhiệm vụ quản lý, vận hành công trình, điều tiết hồ chứa đối với các thủy điện trên bậc thang sông Đà – Đây là khẳng định của ông Huỳnh Thành Đạt, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ, Chủ tịch Hội đồng Tư vấn KH&CN đánh giá an toàn đập, hồ chứa trên bậc thang thủy điện sông Đà.
Để chuẩn bị những báo cáo đánh giá cho phiên họp chính thức này, trước đó trong những ngày cuối tháng 5 và đầu tháng 6/2023, cơ quan Thường trực Hội đồng đánh giá an toàn đập, hồ chứa trên bậc thang thủy điện Sông Đà, đã cử đoàn công tác gồm chuyên gia phản biện của hội đồng, cùng đại diện Tập đoàn Điện lực Việt Nam, đi kiểm tra khảo sát thực địa các công trình đập, hồ chứa của Thủy điện: Hòa Bình, Sơn La, Lai Châu, Huội Quảng – Bản Chát nhằm đánh giá kết quả đo đạc các số liệu quan trắc từ tháng 6 năm 2022 đến hết tháng 5 năm 2023, và kết quả kiểm tra thực địa tại các công trình Thủy điện. Hiện trạng các công trình thủy điện thuộc EVN trên bậc thang thủy điện sông Đà ở trạng thái làm việc ổn định và an toàn, đủ điều kiện tích nước và đón lũ năm 2023.
Đủ điều kiện tham gia chống lũ và tích nước
Năm 2022 và đầu năm 2023, Tập đoàn Điện lực Việt Nam và các công ty thủy điện: Hòa Bình, Sơn La, Huội Quảng – Bản Chát đã hoàn thành tốt nhiệm vụ quản lý, vận hành công trình, điều tiết hồ chứa đối với 5 công trình thủy điện trên bậc thang sông Đà gồm Hòa Bình, Sơn La, Lai Châu, Huội Quảng, Bản Chát – Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Huỳnh Thành Đạt ghi nhận.
Kết quả quan trắc và các thông số đo đạc, đánh giá tình trạng làm việc của công trình đến thời điểm tháng 5/2023 cho thấy, các công ty thủy điện đã thực hiện công tác kiểm tra tổng thể, đánh giá an toàn đập, hồ chứa nước; sửa chữa thiết bị và củng cố các hạng mục công trình phần thủy công; thực hiện các biện pháp chủ động phòng, chống, xử lý kịp thời các hư hỏng để bảo đảm an toàn đập, hồ chứa. Công trình đủ điều kiện sẵn sàng tham gia chống lũ và tích nước năm 2023.
Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Huỳnh Thành Đạt chủ trì phiên họp của Hội đồng Tư vấn KH&CN đánh giá an toàn đập, hồ chứa trên bậc thang thủy điện sông Đà.
Phiên họp thường niên hàng năm của Hội đồng tư vấn an toàn đập, hồ chứa của các thủy điện trên bậc thang thủy điện sông Đà được diễn ra trước mùa mưa lũ. Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ lưu ý, các công ty thủy điện: Hòa Bình, Sơn La, Huội Quảng – Bản Chát chú trọng việc xây dựng kế hoạch chi tiết công tác kiểm định an toàn đập; xây dựng kế hoạch chi tiết khảo sát, đánh giá hiện trạng chất lượng công trình; quan tâm đến công tác bảo trì thiết bị cơ khí, hệ thống điều khiển, các thiết bị đo đạc quan trắc về đập (như độ thấm, sự chuyển vị) để kịp thời thay thế các thiết bị không đảm bảo yêu cầu kỹ thuật…
Các đơn vị cần tiếp tục quan trắc đánh giá thời gian truyền lũ từ tuyến đập Sơn La đến đập Hòa Bình, từ thủy điện Lai Châu đến Sơn La, Huội Quảng đến Sơn La và Bản Chát đến Huội Quảng, để rút ra quy luật tốc độ truyền lũ tương ứng với lưu lượng lũ, nhằm bổ sung cho các quy trình và công tác điều hành chống lũ hàng năm của Ban Chỉ đạo quốc gia về Phòng, chống thiên tai.
Đặc biệt, Bộ trưởng yêu cầu các đơn vị nghiên cứu, áp dụng tiến bộ khoa học, công nghệ vào công tác kiểm tra, quan trắc đập; quan trắc khí tượng thủy văn, tính toán quá trình lũ…để vận hành công trình thủy điện hiệu quả, an toàn cho công trình và vùng hạ du.
Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ cũng đề nghị Bộ Tài nguyên và Môi trường sớm đề xuất với Thủ tướng Chính phủ điều chỉnh Quy trình vận hành liên hồ chứa trên lưu vực sông Hồng theo hướng tiệm cận dần với thời gian thực nhằm khai thác các hồ chứa an toàn và hiệu quả; nâng cao chất lượng dự báo nhằm phục vụ vận hành khai thác các hồ chứa thủy điện đảm bảo an toàn công trình và phòng, chống thiên tai.
Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn sớm nghiên cứu, đề xuất với Chính phủ sửa đổi, bổ sung Nghị định số 114/2018/NĐ-CP để phù hợp thực tiễn công tác đánh giá an toàn đập, hồ chứa nước của các bộ, ngành liên quan; Nghị định số 04/2011/NĐ-CP ngày 14/01/2011 về việc thực hiện bãi bỏ việc sử dụng các khu phân lũ, làm chậm lũ thuộc hệ thống sông Hồng.
Ông Phạm Hồng Phương – Phó Tổng giám đốc EVN phát biểu tại phiên họp
Ban Chỉ đạo quốc gia về Phòng chống thiên tai xem xét điều tiết hợp lý đảm bảo an toàn công trình và hạ du nhưng tận dụng được tối đa nguồn nước.
Bộ Công Thương xem xét, đánh giá tác động tới lòng, bờ hồ trước khi quyết định phê duyệt các dự án khai thác nạo vét cát, sỏi làm vật liệu xây dựng thông thường có nguồn từ vùng lòng hồ thủy điện trên bậc thang sông Đà.
Lãnh đạo UBND các tỉnh Hòa Bình, Sơn La, Ðiện Biên và Lai Châu tiếp tục quan tâm chỉ đạo việc quản lý hành lang bảo vệ nguồn nước trên địa bàn, không làm ảnh hưởng đến các đặc trưng kỹ thuật của hồ chứa và làm cản trở dòng chảy đến hồ; tuyên truyền người dân trong hoạt động sinh hoạt, sản xuất tránh làm tăng bồi lắng và các chất lơ lửng ảnh hưởng đến chất lượng nước của các hồ chứa.
Bộ trưởng yêu cầu EVN chỉ đạo các Công ty thủy điện thực hiện tốt các quy định tại Nghị định số 114/2018/NĐ-CP; cho phép Trung tâm Kiểm soát an toàn công trình trên bậc thang thủy điện sông Đà kết thúc giai đoạn thí điểm và đưa vào hoạt động chính thức.
Cần chung tay bảo vệ an toàn hành lang hồ chứa
Theo báo cáo của EVN, đến nay, các công ty Thủy điện trực thuộc Tập đoàn đã xây dựng kế hoạch phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn trên nguyên tắc phòng ngừa là chủ yếu, với tinh thần chủ động, linh hoạt để hạn chế tổn thất, thiệt hại về người và tài sản của nhà nước, đơn vị và cá nhân; quán triệt phương châm “4 tại chỗ” và “3 sẵn sàng”. Toàn bộ công trình, thiết bị đã được kiểm tra, bảo dưỡng đảm bảo yêu cầu.
Lãnh đạo các Công ty Thủy điện Hòa Bình, Sơn La, Huội Quảng – Bản Chát phát biểu đề xuất với Hội đồng có ý kiến với cơ quan chức năng về việc linh hoạt hơn trong việc giữ, xả nước điều tiết, để nâng cao hiệu quả hơn nữa cho các hồ chứa thủy điện. Ông Phạm Văn Vương, Giám đốc Công ty Thủy điện Hòa Bình cho biết, với thủy điện Hòa Bình kể từ khi đưa vào vận hành đến nay đã hơn 35 năm, việc đo đạc quan trắc công trình là nhiệm vụ suyên suốt kể từ khi đi vào vận hành, kết quả đo đạc đều nằm trong giá trị cho phép của thiết kế. Nhưng, để có được kết quả đánh giá sâu hơn về đập và công trình thủy công, chúng tôi đang tìm kiếm đơn vị có đội ngũ chuyên gia có đủ năng lực, kinh nghiệm thực hiện, để đánh giá tổng thể công trình sau hơn 35 năm vận hành.
Ông Phạm Văn Vương – Giám đốc Công ty TĐHB phát biểu tại phiên họp
Ông Khương Thế Anh – Giám đốc Công ty TĐ Sơn La phát biểu tại phiên họp
Ông Mai Tống Giang, Giám đốc Công ty TĐ Huội Quảng – Bản Chát phát biểu tại phiên họp
Trên cơ sở đánh giá số liệu quan trắc, theo dõi công trình từ 6/2022 đến hết tháng 5/2023 và kết quả kiểm tra các công trình thủy điện của các chuyên gia Hội đồng trong Đoàn công tác khảo sát, kiểm tra các công trình thủy điện trên bậc thang thủy điện sông Đà từ 29/5/2023 – 2/6/2023 cho thấy, hiện trạng các công trình thủy điện thuộc EVN trên bậc thang thủy điện sông Đà ở trạng thái làm việc ổn định và an toàn, đủ điều kiện tích nước và đón lũ năm 2023.
Phát biểu tại phiên họp, ông Phạm Hồng Phương – Phó Tổng giám đốc EVN cảm ơn Hội đồng, các chuyên gia phản biện đã có những đánh giá, ý kiến cụ thể về hiện trạng các công trình thủy điện trên bậc thang sông Đà.
Lãnh đạo EVN mong muốn nhận được sự phối hợp của các địa phương trong việc chung tay cùng các công ty thủy điện trong việc đảm bảo an toàn hành lang hồ chứa; tiếp tục củng cố Trung tâm kiểm soát an toàn công trình trên bậc thang thủy điện sông Đà, hoàn thiện không chỉ về mặt tổ chức, thể chế mà cả bộ chỉ tiêu kỹ thuật để có cơ sở đánh giá. Ngoài ra, lãnh đạo EVN cũng kiến nghị các cơ quan chức năng cần có nghiên cứu về việc tăng cường năng lực các hồ chứa thủy điện.
Tại phiên họp, Hội đồng cũng đã được nghe một số ý kiến đóng góp của các ủy viên phản biện của hội đồng như chuyên gia Nguyễn Tài Sơn, chuyên gia Mai Văn Biểu, chuyên gia Tăng Chiến Thắng và đại diện các bộ, ngành, địa phương. Qua đó, làm rõ thêm những điểm đã làm được và những nhiệm vụ cần thực hiện trong giai đoạn tới nhằm khai thác hiệu quả nguồn nước và đảm bảo an toàn của các công trình hồ, đập trên tuyến sông Đà.
Tr. Nam &Hồng Hoa (EVNEIC)
Lê Như Hùng